برای با سواد شدن در جهان امروز، مهارتهایی وجود دارد که شامل وظایف پر جزییاتی هستند، مانند کپی-پیست کردن محتوای اطلاعات و کارهای پیچیدهتر، مانند تجزیه و تحلیل انتقادی و ترکیب اطلاعات در دسترس از طریق متون مختلف. سواد اطلاعاتی طیف گستردهای از مهارت های مورد نیاز برای خواندن، نوشتن، صحبت کردن، مشاهده و شرکت در فضاهای آنلاین را در نظر میگیرد. همه این شیوهها سواد رسانهای را شامل میشود، که شامل قابلیت دسترسی، تجزیه و تحلیل، ارزیابی، ایجاد و مشارکت با رسانهها در تمامی اشکال آن است. اگرچه اصطلاحات مختلفی برای این گونه مهارتها به کار میرود (مانند سواد جدید، سواد وب، یا سواد چندگانه)، ما موقعیتی را داریم که سواد رسانهای-اطلاعاتی بایستی به عنوان سواد آموزی تعلیم داده شود و زمینههای سواد رسانهای و سواد اطلاعاتی دیگر نمیتوانند جدا از یکدیگر باشند.
نگرانی در مورد تاثیر رسانهها بر روی کودکان و نوجوانان منجر به تحقیقاتی شده است که اثرات منفی بر سلامت و رفاه جوانان را نشان میدهد (استراسبرگر و همکاران[۱]،۲۰۱۰؛ اُکیفی و همکاران[۲]، ۲۰۱۱). با این حال، توسعه سواد رسانهای-اطلاعاتی، یکی از بهترین راهبردهای مداخلهپذیر قابل اعتماد برای به حداقل رساندن عواقب منفی رسانه میباشد و تأثیرات مثبت آن را بر اعتقادات، نگرشها و رفتارها به حداکثر میرساند. بررسی گسترده متاآنالیز نشان داد که این مداخلات، با اثرات مربوط به رفتارهای مخاطره آمیز و عاطفی، از جمله خشونت و تجاوز، مصرف الکل و مصرف دخانیات، مسائل مربوط به تصاویر بدن، اختلالات مربوط به خوردن و تجاری سازی مقابله میکند (جونگ و همکاران[۳]، ۲۰۱۲). محققان در مطالعات دیگر نشان دادند که مداخلات توسعه سواد رسانهای-اطلاعاتی، مسئولیت مدنی و مشارکت دموکراتیک را افزایش داده است (کوهن[۴]،۲۰۱۶).
به طور خلاصه، مداخلات توسعه سواد رسانهای-اطلاعاتی، جوانان را تجهیز میکند تا زندگی دیجیتالی خود را هدایت کنند که با اثرات مثبتی همراه است و موجب کاهش اثرات مضر مشارکت در فضاهای دیجیتالی و اطلاعاتی میشود. این گونه سواد، پایه و اصولی برای کمک به جوانان است تا به مصرف کنندگان و سازندگان حیاتی در دنیای اطلاعات تبدیل شوند؛ متأسفانه، تلاشهای گستردهای برای توسعه این مهارتها از لحاظ سیاسی و آموزشی صورت نپذیرفته است.
مترجم:هانیه عظیم زادگان (عضو فعال سواد رسانه ای ایران)